OLFAR, radiosterrenkunde vanuit de ruimte - Nieuwe Nano-satellieten gebouwd van commerciële elektronica.
Grote Beer 3, 1622 ES Hoorn
- In 2008 werd de eerste Nederlandse Nanosatelliet Delfi-C3 gelanceerd. Dankzij het succes van deze satelliet is in Nederland een onderzoekslijn en ook industriële activiteit ontstaan op het gebied van deze extreem geminiaturiseerde satellieten. Uiteindelijk lijkt er een nieuwe "diersoort" van satellieten ontstaan te zijn waarvoor de meeste toepassingen eigenlijk nog ontdekt moeten worden. De technologie voor deze satellieten is afkomstig uit de bulkmarkten voor smartphones en de auto-industrie en daarmee erg goedkoop, maar wel van excellente kwaliteit. Dit levert een ander soort ruimtevaartsystemen op zoals satellietzwermen.
Een eerste wetenschappelijk zwermtoepassing zal de Orbiting Low Frequency Array for Radioastronomy zijn (OLFAR). Het is een synthese radiotelescoop gebaseerd op een zwerm nanosatellieten in een baan om de Maan. De frequentieband van 30 Khz - 30 Mhz, vanaf onze planeet met de conventionele schotels niet te “beluisteren”, is wetenschappelijk zeer interessant omdat het in staat zal zijn signalen die afkomstig zijn van de nog onzichtbare "Dark Ages", variërend van de Big Bang tot ongeveer 400 miljoen jaar daarna, te detecteren. De andere wetenschappelijke drijfveer is de LF-activiteit van (exo) planeten.
Tijdens deze lezing wordt als eerste in gegaan op de nanosatellieten zelf, de ontwikkeling van eerste satelliet naar zwermen, het inwendige van de satellieten Delfi-C3 en Delfi-n3Xt (klaar voor lancering november 2013) en de verdere toekomst. Daarna wordt er uitgebreid ingegaan op de OLFAR missie en een aantal andere potentiële zwerm toepassingen. Een spin-off van deze projecten is het onderzoek naar navigatie met behulp van radiopulsars. In september wordt er op dit gebied een eerste Europees project op gestart. Hierover zal een korte toelichting gegeven worden.
Chris Verhoeven werkt als hoofddocent aan de TU-Delft bij zowel de Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica EWI als de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. Hij was als onderzoeker en projectleider betrokken bij het eerste Nederlandse nanosatelliet project Delfi-C3 en is bezig de prestaties van kleine satellieten groot (en bekend) te maken in projecten als de in november te lanceren Delfi-n3Xt, de missie DelFFi bestaande uit twee in formatie vliegende nanosatellieten, de radiotelescoop OLFAR en het ontwerp van de e-Moth satelliet lijn. Deze laatste satellieten zouden in staat moeten zijn om zelfstandig richting maan te vliegen.