IBA2020: Parkstad opnieuw uitvinden.
Jan van Eyck Academie Academieplein 1 Maastricht.
In Parkstad, de samenwerkende gemeenten rondom Heerlen, Brunssum en Kerkrade, zal de komende jaren een Internationale Bau-Ausstellung (IBA) tot stand worden gebracht. Een IBA is een van oorsprong Duitse manifestatie die meerdere jaren duurt. Daarbij vormt een stad of regio een laboratorium voor ruimtelijke ontwikkeling oa. door middel van het uitvoeren van onderzoeksprojecten, tentoonstellingen, symposia en innovatieve bouwprojecten. De resultaten van de IBA Parkstad moeten in een afsluitende manifestatie in 2020 zichtbaar zijn. Jo Coenen, architect en voormalig rijksbouwmeester is onlangs aangesteld als directeur van IBA Parkstad en pleit momenteel voor het allereerst leggen van een solide basis van onderzoek en kennis en het ontwikkelen van een overkoepelende, samenhangende strategie voor deze Bau-ausstellung. Naar zijn mening kan pas daarna het ontwikkelen en realiseren van concrete projecten van start gaan. De centrale vraag van de IBA Parkstad zal zijn: Hoe transformeer je een gebied dat met sterke bevolkingskrimp geconfronteerd wordt? Het doel van deze transformatie is de ruimtelijke kwaliteit op alle schaalniveaus van landschap tot woning, te verbeteren. Enkele van de meest recente IBA’s zoals bijvoorbeeld Hamburg en Berlijn, waren erop gericht om stedelijke gebieden te laten groeien op een kwalitatief verantwoorde wijze; in Hamburg door het hergebruiken en herinrichten van verouderde haven- en industriegebieden en in Berlijn door het verkennen van nieuwe vormen van sociale huisvesting. Echter, veel perifere gebieden in Europa worden momenteel, net als Parkstad, geconfronteerd met bevolkingskrimp zowel ten gevolge van vergrijzing als door een nieuwe verstedelijkingstrend. Daardoor heeft IBA Parkstad de kans een toonaangevend experiment te worden waar veel Europese regio’s van kunnen leren. Enkele belangrijke vragen die binnen IBA Parkstad beantwoord zullen moeten worden zijn: Welke ruimtelijke thema’s zullen de speerpunten van IBA Parkstad vormen? Welke ruimtelijke aspecten in Parkstad geven deze regio momenteel ruimtelijke kwaliteit? Hoe kunnen deze aspecten versterkt worden? Welke verloren of in vergetelheid geraakte elementen kunnen herontdekt worden en worden ingezet om nieuwe ruimtelijke kwaliteit te scheppen? Nog een belangrijke vraag is: op welke manier kan de kwaliteitsslag gefinancierd worden? Tenslotte: hoe kunnen nieuwe samenwerkingsverbanden bijvoorbeeld tussen de aanwezige kennisinstituten (Universiteit Maastricht, RWTH Aachen, Hogeschool Zuyd, etc.), in de Euregio een bijdragen leveren aan de realisatie IBA Parkstad?