Adel in Groninger kerken

Sommige Groninger kerken ademen adel. Hoewel er feitelijk geen sprake is van adel in deze provincie, gedroegen enkele families zich als ware baronnen op hun land én in ‘hun’ kerk. Vanwege hun grote landbezit hadden de families veel rechten, soms alleenrechten, in de plaatselijke kerk. Orgels, herenbanken, preekstoelen en rouwborden en –monumenten werden door hen betaald en vaak  voorzien van het familiewapen.

In nagenoeg alle kerken manifesteert de Groninger adel zich, maar in sommige kerken meer dan in andere. Wat dacht borgheer Alberda toen hij een eigen poort naar zijn eigen herenbank liet maken? Hij wilde kennelijk niet met het gewone volk de kerk betreden. En de borgheer in Uithuizen zorgde ervoor dat hij op de dominee neer kon kijken, vanaf zijn loge annex herenbank.

De kerkinrichting lijkt in deze gevallen een verlengstuk te zijn van de eigen borg, waar ook met veel pracht en praal aan bezoekers getoond werd hoe rijk het familieverleden en hoe groot de macht was. De dominee zal het er soms moeilijk mee gehad hebben: een mooie kansel geeft de schoonheid van Gods Woord weer, maar moet er een adellijk wapen op? En moet de herenbank dan net zo groot zijn? Maar ja, de dominee werd betaald door diezelfde borgheer.

Programma

Na een college in de ochtend brengen we ’s middags per bus een bezoek aan de kerken van Pieterburen, Uithuizen en Uithuizermeeden. Er is geen tijd voor een uitgebreide lunch. Die moet u dus zelf meenemen.
Tijdens het middagprogramma is er wél tijd voor thee (of koffie) 'met iets erbij'.

De genoemde kerken zijn onder voorbehoud.